Metformine is een van de meest gebruikte medicijnen voor type 2 diabetes. Het helpt de bloedsuikerspiegel te verlagen en maakt het lichaam gevoeliger voor insuline. Maar de laatste jaren groeit de interesse in metformine om een andere reden: het potentieel om te helpen bij gewichtsverlies en gewichtsbehoud, zelfs bij mensen zonder diabetes.
Dat is niet nieuw. Medicijnen die oorspronkelijk bedoeld zijn voor diabetes, zoals Ozempic en Mounjaro, worden inmiddels ook ingezet voor gewichtsverlies. Toch verschilt metformine van deze middelen. Wat maakt het anders?
Hoe werkt metformine?
Metformine zorgt ervoor dat de lever minder glucose aanmaakt en dat suiker beter wordt opgenomen door de spiercellen. Dit verlaagt de bloedsuikerspiegel zonder extra insuline aan te maken. Daarnaast heeft het nog andere effecten:
- Minder eetlust: Het beïnvloedt het verzadigingsgevoel, waardoor mensen minder honger ervaren.
- Langzamere maaglediging: Voedsel blijft langer in de maag, wat een voller gevoel geeft.
- Positieve invloed op darmbacteriën: Dit kan de stofwisseling verbeteren.
- Betere insulinegevoeligheid: Door de insulineresistentie te verminderen, komt er minder vetopslag in gang. Dit kan gewichtsverlies ondersteunen.
Wat zegt de wetenschap?
Bij mensen met diabetes type 2 is bekend dat metformine vaak zorgt voor een lichte gewichtsafname, in tegenstelling tot veel andere medicijnen die juist gewichtstoename veroorzaken. Maar hoe zit dat met mensen zonder diabetes?
Een grote studie (DPP, 2003) liet zien dat mensen met prediabetes die metformine gebruikten gemiddeld 2,1 kg verloren in twee jaar, in tegenstelling tot de 0,1 kg die mensen in de placebogroep afvielen.
Bij mensen met insulineresistentie of PCOS (polycysteus ovarium syndroom) wordt metformine regelmatig voorgeschreven vanwege het effect op gewicht en hormonen.
Ook bij obesitas-onderzoeken zonder diabetes zorgt metformine voor een bescheiden, maar betekenisvolle gewichtsafname, vooral wanneer het wordt gecombineerd met gezonder eten en meer beweging.
Waarom is het interessant voor gewichtsbehoud?
Een grote uitdaging bij afvallen is het voorkomen van gewichtstoename na een dieet, doordat het lichaam vaak terugkeert naar het oude gewicht door hormonen zoals ghreline en leptine. Metformine lijkt deze hormonen deels te dempen, waardoor gewichtsverlies beter behouden blijft.
Daarnaast helpt metformine bij het stabiliseren van bloedsuiker- en insulineschommelingen, die vaak energiedips en eetbuien veroorzaken. Deze stabiliteit is belangrijk voor het langdurig behouden van een gezond gewicht. Er is nog meer onderzoek nodig, maar dit is een interessante ontwikkeling.
